De Dam als Plaats van Herinnering
Nieuwe Kerk

De gedocumenteerde geschiedenis van deze tweede parochiekerk in Amsterdam gaat terug tot 15 november 1408, de datum van de stichtingsbrief door de bisschop van Utrecht. De locatie was een boomgaard die voor de bouw werd geschonken door Willem Eggert, naar wie de Eggerstraat werd vernoemd. Direct nadat de grote stadsbrand van 1452 de Nieuwe Kerk in de as had gelegd, werd met herbouw in laatgotische stijl gestart. In 1578 –  twaalf jaar na de beeldenstorm elders in de Nederlanden – koos ook Amsterdam de zijde van de protestanten en werd het katholieke karakter van het interieur teniet gedaan. Bijna zeven decennia later werd na een brand bij loodgieterswerkzaamheden  gedeeltelijke herbouw en reconstructie opnieuw noodzakelijk. Het kerkgebouw was door de sloop van vele tientallen percelen voor de bouw het nieuwe stadhuis door Jacob van Campen (1648)  deels aan de Dam te liggen. Naast de zuidelijke ingang verrees in 1860 een neogotische consistoriekamer. Vanaf deze aanbouw maakte Wiel van der Randen  op 7 mei 1945 zijn fameuze foto’s van de schietpartij op de Dam. Vijftien jaar later werd deze consistoriekamer  vervangen door een veel lagere aanbouw.

Sinds de Franse tijd (1795-1813) had de Nieuwe Kerk zich van een stedelijke tot een nationale kerk ontwikkeld. Zij werd de locatie voor de inhuldiging van staatshoofden, te beginnen met die van koning Willem I in 1814. Vanwege de snelle secularisatie en hoge kosten voor de

noodzakelijke restauratie deed de Hervormde Kerk op 11 mei 1957 afstand van het gebouw, dat vervolgens rijksmonument werd. Van 1959-1980 werd de Nieuwe Kerk ingrijpend gerestaureerd onder leiding van architect C. Wegener Sleeswijk. Sindsdien is het gebouw in gebruik voor culturele activiteiten en vinden er voorafgaand aan de jaarlijkse dodenherdenking op 4 mei herdenkingsbijeenkomsten plaats.

 

Litt: Beek 1983, Kurpershoek 1999, Wijnman 1974

Ref.: De schietpartij van 7 mei 1945, Dodenherdenking en bevrijding, Koninklijke inhuldigingen, Koninklijk Paleis | Stadhuis

Link: http://www.nieuwekerk.nl/nl/#/nl/dnka/geschiedenis/?m=99

4 beelden
De Nieuwe Kerk tegen de achtergrond van de Engelse tuin die in 1988 tijdelijk werd aangelegd voor de William & Mary herdenking.