Het Koninklijk Paleis is de officiële residentie van de koning of koningin in de hoofdstad. Omdat de Oranjes niet in Amsterdam woonden of werkten, bestond decennialang de traditie van een meerdaags officieel bezoek aan de hoofdstad. Dit begon in de koninklijke wachtkamer op het Centraal Station, gevolgd door een rit per open koets naar het Koninklijk Paleis en de gebruikelijke balkonscène.
Jubilea werden luister bij gezet door uitgebreide feesten. Veelal met parades en aubades op de Dam. Talloze foto’s getuigen hiervan. Voor de introductie van het rastercliché werden ze vaak als losse opgeplakte foto’s of gebundeld in mappen op de markt gebracht. Een vroeg voorbeeld vormen de afdrukken die Albert Greiner verspreidde van de feestversieringen bij het 25-jarig regeringsjubileum van koning Willem III. Bijzonder fraai en uitgebreid is de map Aprilfeesten 1817-1887, die na de 70ste verjaardag van koning Willem III door de Amsterdamse uitgever A.W. Groote & Zoon werd gepubliceerd.
Deze map bevatte de nodige tekstbladen en twaalf afdrukken op kloek formaat van de Delftse hoffotograaf Henri de Louw. Naast een beeld van het feestelijk versierde monument Naatje, maakte De Louw – vermoedelijk vanaf het dak van Zeemanshoop – op 15 april 1887 een opname van de aubade voor het Koninklijk Paleis. Het begeleidende tekstblad hierbij vermeldt het volgende over de aanwezigen op het plein en de omringende daken: ‘De directeur H.F.R. Brandt Buys. 4800 Kinderen. 4 Militaire Muziekcorpsen. Het Amsterdamsche Fanfarecorps. De wacht
In 1929 werd voor koningin Emma ter gelegenheid van haar 50-jarige verblijf in Nederland een aubade ten gehore gebracht door maar liefst 14.000 mensen. De drukte op de Dam bij dit soort gelegenheden was vaak extreem. Zo schreef een zekere Etienne Steinbacher achterop een foto van de Utrechtse fotograaf Wilhelm G. Baer met pas getrouwde koningin Wilhelmina en prins Hendrik op het balkon van het Koninklijk Paleis: ‘Ter herinnering aan de beklemmende volte gedurende de feestweek te Amsterdam in Maart 1901’.
Na de Tweede Wereldoorlog kwam er een einde aan de traditie van de officiële jaarlijkse bezoeken aan Amsterdam en kregen zij een informeler karakter.
Litt.: De Wildt 2007
Ref.: Feestversieringen, Koninklijke inhuldigingen, Koninklijk Paleis | Stadhuis, Momentfotografie, Naatje, Staatsbezoeken, Stereofotografie, Zeemanshoop
