Alleen al van de Dam staan er tienduizenden foto’s op het internet. Maar die enorme berg gedigitaliseerde foto’s ontbeert veelal context en content. Bovendien bevinden ze zich verspreid over een groot aantal sites. Om praktische redenen beperkte het onderzoek voor deze website zich tot de beeldbanken van zes belangrijke fotocollectionerende instellingen:
- Hollandse Hoogte
- Maria Austria Instituut
- Nationaal Archief/Spaarnestad Photo
- Nederlands Fotomuseum
- Rijksmuseum Amsterdam
- Stadsarchief Amsterdam
Van de circa 25.000 foto’s die deze instellingen over de Dam online hebben staan, werden er bijna 800 geselecteerd als representatief voor de ontwikkelingen en gebeurtenissen op dit plein en de geschiedenis van de fotografie.
Dankzij de bereidwillige medewerking van genoemde instellingen zijn deze 800 beelden nu aan elkaar gekoppeld en met eenduidige trefwoorden voor iedereen toegankelijk via deze website. Meer informatie over bovengenoemde instellingen en directe toegang tot hun complete gedigitaliseerde collecties is mogelijk via de knop ‘Beeldbanken’.
Publieke fotocollectionerende instellingen hebben in de afgelopen jaren om verschillende redenen grote delen van hun collecties gedigitaliseerd: onder andere ter bescherming van de oorspronkelijke beelddragers tegen mogelijke schade bij hantering, maar ook vanwege de wereldwijde toegankelijkheid en daarmee samenhangende grotere kans op hergebruik. Om schending van de wettelijke regels met betrekking tot het auteursrecht te voorkomen staan de beelden – soms met een watermerk – veelal online in een formaat van maximaal 1024 x 768 pixels. Bestanden in hogere resolutie voor toepassing in drukwerk en dergelijke moeten bij de meeste instellingen apart worden besteld en zijn bij een persbureau als Hollandse Hoogte alleen toegankelijk voor vaste klanten.
Digitalisering heeft als voordeel dat historische foto’s wereldwijd toegankelijk worden. Veelal worden hiervoor scans gemaakt van originele, door de fotograaf zelf vervaardigde afdrukken. Wanneer er geen originele afdrukken beschikbaar zijn, worden ook wel negatieven gescand die in de geest van de fotograaf worden bewerkt. Beide vormen van digitalisering doen het origineel en de intenties van de maker in zekere zin geweld aan.
In het geval van originele afdrukken zijn de achterkanten zelden of nooit gescand, terwijl deze – vooral bij persfoto’s – vaak belangrijke informatie bevatten; over de naam van de fotograaf, het onderwerp, de ontstaansdatum en eventuele publicatie(s) waarin ze zijn gereproduceerd. Bovendien ontbreekt vaak de nodige informatie over de afmetingen en andere fysieke gegevens van de originele afdruk.
Bij scans van historische negatieven verzorgen anderen dan de fotograaf zelf meestal de beeldbewerking en is er dus sprake van een interpretatie achteraf. Scans zijn met andere woorden publieksvriendelijke afgeleiden van historische analoge beelddragers, maar kunnen de tastbare verschijningsvorm van originele afdrukken nooit vervangen.
Voor beeldresearch en (foto)historisch onderzoek zijn digitale beeldbanken inmiddels onmisbaar. Door het gigantische, dagelijks toenemende aantal beelden op internet wordt selecteren er echter niet eenvoudiger op. Tenzij er naar iets zeer specifieks wordt gezocht en dit ook door de betreffende instelling is beschreven. Zo is het nagenoeg ondoenlijk om zich een goed beeld van de Dam in heden en verleden te vormen aan de hand van de circa 25.000 historische beelden die zes fotocollectionerende Nederlandse instellingen via hun websites online hebben staan. Door koppeling van deze websites aan elkaar, zorgvuldige selectie, gebruik van eenduidige trefwoorden en toevoeging van de nodige inhoudelijke informatie of context ontstaat een meer samenhangend beeld van wat er zich sinds 1856 zoal op de Dam heeft afgespeeld.