Nederland is het enige land in Europa dat op twee afzonderlijke, maar opeenvolgende data in mei de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdenkt en de bevrijding viert. De datum van de bevrijdingsdag voert terug op de dag van de Duitse capitulatie.
Aanvankelijk besloot de Nederlandse regering in 1945 zowel de doden te herdenken als de bevrijding te vieren op 31 augustus, de verjaardag van koningin Wilhelmina. Dit resulteerde in 1945 in de opvoering van het Drama der bezetting in het Olympisch Stadion met teksten van A. Den Doolaard en onder regie van Carel Briels.
In de loop der jaren werd besloten dat herdenking van de gevallenen en viering van de bevrijding op verschillende data plaats zou moeten vinden. Vanaf 1961 werd het in 1956 onthulde Nationaal Monument om 16.00 uur de locatie voor de officiële nationale herdenking in aanwezigheid van het staatshoofd. Dit vroege tijdstip werd gekozen om iedereen in de gelegenheid te stellen herdenkingen in de plaatselijke gemeenschap om 20.00 uur bij te wonen. Sinds 1961 worden bij de nationale herdenking ook mensen herdacht die na de Tweede Wereldoorlog in oorlogssituaties zijn omgekomen. Met betrekking tot de bevrijdingsdag werd in 1959 bij regeringbesluit vastgesteld dat officiële viering alleen in lustrumjaren plaats zou vinden.
Litt.: Van Ginkel 2011, Keesom 2012
Ref.: Bevrijdingsfeesten, Certificatenactie, Mausoleum, Nationaal Monument, Tijdelijk Nationaal Monument
